Cái này dành cho những ai nóng tính, hay cáu gắt, giận hờn vô (hoặc có) cớ, dễ bị stress (tẩu hoả nhập ma), tim đập bùm bụp, hay bị viêm họng hoặc thở gằn, thở khó ... vân vân và mây mây. Dưng ai không phải thế cũng cứ nên đọc, không bổ ngang cũng bổ dọc.

Ai muốn sống đều phải thở, phỏng ạ! Thở quan trọng hơn ăn và uống nhiều. Ta có thể nhịn ăn được 2 tuần hay hơn, nhịn uống được khoảng một tuần tới mươi ngày. Nhưng nhịn thở ư? Trừ các Yogists có thể nhịn thở dài dài, phần đông còn lại chỉ ngừng thở tối đa được khoảng 30-40 giây. Nhiều hơn là ngỏm củ tỏi. Thế mà mấy ai biết về cấu tạo của phổi cũng như sử dụng nó thế nào cho tốt nhất.

Thế này nhé: Phổi chia thành hai lá đặt trong lồng ngực (cái này đi chụp X quang phổi ai chả biết nhở) và được bao bọc bởi các xương sườn. Phía dưới hai lá phổi là cơ hoành, cái này quan trọng lắm trong thở sâu, thở thiền), ngăn phổi với gan, dạ dày, lá lách nằm trong ổ bụng. Giữa hai buồng phổi là khí quản (1). Khí quản lại phân ra hai nhánh phế quản chính (2) (3) (Viêm phế quản là viêm cái này đấy - Ho cứ là sù sụ, ho như vỡ phổi ý). Tim - cái bơm bơm máu đó, nằm giữa hai lá phổi, hơi trệch về bên trái.

Mà, ai cũng tưởng hai lá phổi giống nhau nhưng không phải: Lá phổi bên trái có 2 thùy (trái-trên (5a), trái-dưới (5b)), bên phải có 3 thùy (phải-trên (4a), phải-giữa (4b) và phải-dưới (4c)). Mỗi lá phổi có một phế quản chính, một động mạch (8) và hai tĩnh mạch - những ống dẫn này chia như nhánh cây chi chít từ lớn ở giữa ngực (trung thất) đến cực nhỏ (phế nang) phía ngoài cùng của lá phổi - kèm theo là các dây thần kinh và mạch bạch huyết. Cái này biết vậy thôi, chứ để tập thở sâu và thiền chả quan trọng.

Từ phế quản chính đến phế nang, hệ thống dẫn khí chia nhánh khoảng 23 lần, trong đó 16 lần đầu tạo ra các nhánh của phế quản (không có trao đổi khí ở đoạn này) và 7 lần sau là phế nang, có hiện tượng trao đổi khí (Ô xy và CO2) hai chiều giữa phế nang và máu. Thiết diện của phế quản khi đầu là 2,5 cm². Sau nhiều lần chia nhánh, thiết diện của các ống dẫn tăng vọt lên, thiết diện của toàn thể các phế nang - lên đến gần 12.000 cm². Vì vậy mà vận tốc di chuyển của khí nhanh tại phế quản và rất chậm tại các tiểu phế quản và phế nang. Con người có 300 triệu phế nang. Mỗi phế nang có nhiều mạch máu li ti bọc chung quanh. Những bong bóng cực nhỏ này nếu trải ðều ra sẽ có diện tích bề mặt là 70 m². Ðây là diện tích của các màng cực mỏng dùng để di chuyển khí giữa phế nang và máu. Cái đoạn này cũng để biết vậy. Dân xã hội đọc cái này cũng thấy mờ mịt lắm.

Nhưng cái này sẽ quan trọng dài dài đây: Trung bình cả hai lá phổi chứa được khoảng 6 Lít không khí (xem cái hình dưới thì biết - là cái phần được ký hiệu là TLC đấy), nhưng thật lạ là chỉ một phần nhỏ của dung tích này - 500 mL (phần được ký hiệu là TV và ngoằn ngèo hình sin đó) - được sử dụng khi thở bình thường hít (hít thở 12-15 lần một phút, với khoảng 6-8 L không khi ra vào mỗi phút).

LƯU Ý: Bên dưới là các thông số cơ bản về hô hấp của người châu Âu, khoảng 70 kg, cao trung bình:

- Dung tích toàn phổi (Total lung capacity, TLC) = 6 L là Thể tích của các khí trong phổi sau khi đã thở vào tối đa.

- Dung tích sống (Vital capacity, VC) = 4.8 L. Lượng khí thở ra hết sức sau khi đã hít vào hết sức.

- Thể tích khí lưu thông (Tidal volume, TV) = 500 mL. Lượng khí hít vào hoặc thở ra khi hít thở bình thường.

- Thể tích khí cặn (Residual volume, RV) = 1.2 L. Lượng khí còn lại trong phổi sau khi thở ra tối đa.

- Thể tích dự trữ thở ra (Expiratory reserve volume, ERV) = 1.2 L. Lượng khí có thể thở ra tiếp sau khi thở ra bình thường.

- Thể tích dự trữ hít vào (Inspiratory reserve volume, IRV = IC-TV) = 3.1 L . Lượng khí có thể hít thêm vào sau khi hít vào bình thường.

- Dung tích cặn chức năng (Functional residual capacity, FRC = ERV + RV) = 2.4 L. Lượng khí còn lại trong phổi sau khi thở ra bình thường.

CHÚ Ý: Hãy quan tâm tới các con số là: 6 L, 500 mL, 1.2 L, và 3.1 L. Rõ ràng, phổi to dững 6 L mà lượng khí hít vào hoặc thở ra bình thường rất nhỏ, chỉ là 500 mL. Tuy vậy, khi cố thở ra, có thể thải ra thêm 1.2 L, còn khi cố thở vào, có thể thu thêm, 3.1 L không khí nữa, tổng cộng tối đa là 4, 8 lít (Vital capacity, VC).

Như vậy hít thở với dung tích bằng khoảng 500 mL là thở bình thường, nhỏ hơn 500 mL gọi là thở nông, lớn hơn 500 mL gọi là thở sâu.

Đại Tao có anh bạn có khả năng thở sâu cực. Anh ý có khả năng hít vào thở ra đúng 1 lần phút. Nghĩa là nếu bay từ Hà Nội tới Tp HCM, anh ý chỉ cần thở khoảng 120 lần. Kinh dị.